Leidinggevenden moeten duidelijk aangeven wat het leidende principe is waar medewerkers zich aan moeten houden. Als er sprake is van meerdere of zelfs tegenstrijdige principes, moet de top aangeven wat de volgorde in belangrijkheid is. Leidinggevenden die hier onduidelijk over zijn, zorgen voor verstoorde werkrelaties.
Dubbele boodschap
Wat er bij het UWV gebeurt, na de Toeslagenaffaire, is een voorbeeld van leidinggeven vanuit een dubbele boodschap. De basistaak van de organisatie is het ondersteunen van werkzoekenden en arbeidsongeschikten (preventie, de menselijke maat) maar ook het opsporen van fraude (handhaving). Het lijkt erop alsof beide naast elkaar bestaan en dus even belangrijk zijn. Dus ‘wij doen alles met de menselijke maat’ én ‘het opsporen van fraude gaat voor alles’.
Onduidelijkheid leidt tot dilemma’s
Maar in de praktijk leidt dat tot dilemma’s. Want als menselijkheid voorop staat, zal de prijs zijn dat niet alle fraude wordt opgespoord. Staat opsporing voorop, dan zal dat soms ten koste gaan van menselijkheid. Door onduidelijkheid vanuit de top over de volgorde, weten ze niet aan welk principe zij het meest trouw moeten zijn.
Frustraties bij medewerkers
Het UWV is hierin niet uniek. Veel organisaties zijn onduidelijk over hun leidende principes, over wat nu de belangrijkste richtinggever is in handelen, beslissen en beoordelen. Zeker in grote complexe organisaties zijn er vaak meerdere principes. Geeft de top niet klip-en-klaar aan wat de volgorde is, dan leidt dat tot frustraties en gedoe. De onderlinge verhoudingen raken verstoord als de mensen in de organisatie niet goed weten wat zij van elkaar kunnen verwachten, waar zij elkaar op kunnen aanspreken en waar zij op beoordeeld worden.
Een duidelijk principe is essentieel
In sterke organisaties is de top juist heel duidelijk over wat het leidende principe is. Daardoor kan iedereen effectief zijn en blijven de werkverhoudingen vitaal. Het is de taak van leidinggevenden om een besluit te nemen over wat het leidende principe is en dit duidelijk aan alle medewerkers te laten weten.
